Meevoelen met een getatoeëerd varken

“Dat varken heeft dat niet gewild, heeft er niet om gevraagd om een kunstwerk te worden of tattoos te krijgen. Dat is zeker een ethische bekommernis”. Delvoye: dat is een zorg van een “luxeniveau”.

Zo 23-10-05 ‘Artfarm’ van Sander Snoep in R.A.M (vpro):

Chinese mannen martelen zes getatoeëerde varkens een voor een een pick-up truck in. De mannen zijn duidelijk niet ervaren in het vervoeren van de zware beesten en hebben grote moeite ze de wagen in te krijgen. Verschillende manieren proberen ze uit. Met twee stokken onder het varken door en met geduw en gesjor aan voor- en achterkant lukt het ze uiteindelijk.
Bij de Artfarm mogen ze er weer uit. Ongeschonden zijn ze niet gebleven. Schrammen, krabben en beten liepen de varkens op. De reisstress reageerden ze op elkaar af. De vervoerder vangt zijn twintig euro en gaat tevreden retour. Wim Delvoye, varkensbaas, inspecteert de have. “Alleen de schoonheid is van belang”, zegt hij. Dit motto is ook in gesmeed Latijn in het toegangshek van zijn dierhouderij te lezen. “Ars gratia artis” – “kunst omwille van de kunst”.

Omdat Delvoye zo toegewijd is aan de kunst, week hij uit naar China, waar hij minder weerstand krijgt bij het tatoeëren van zijn varkens. Het is in China ook goedkoper. Want echt omzet maakt hij nog niet met zijn levende en groeiende artistieke producten.

Onder luid geschreeuw van het varken mag filmmaker Sander Snoep het tatoeëren vastleggen. De verdoving is niet optimaal, bespreekt de kunstenaar met zijn assistent. Deze merkt op: “In België heb je gas, daarmee breng je het dier buiten bewustzijn.” Delvoye: “Dat is te duur”.

Delvoyes kunstcollectie, negen getatoeëerde varkens, wordt tentoongesteld in een hal. Een Chinees dartelt in het hok rond. Hij is aangenomen om het de varkens zo plezierig mogelijk te maken. Volgens Delvoye is het kunst om een varken als big te tatoeëren en te verkopen. De kunstkoper kan dan naar eigen inzicht het kunstwerk laten groeien tot de gewenste afmeting. De kunstenaar ziet wel een probleem in zijn redenering: “Dat varken heeft dat niet gewild, heeft er niet om gevraagd om een kunstwerk te worden of tattoos te krijgen. Dat is zeker een ethische bekommernis.” Maar hij wil wel daarbij kwijt dat het een zorg is van een ‘luxeniveau’.

Als dit ‘luxeniveau’ het belang van zijn ethische bekommernis verminderd, waarom steekt hij dan überhaupt zoveel energie in de productie van deze nutteloze kunst? Welke zorgen omtrent zijn varkens zijn dan niet van een ‘luxeniveau’? De kunstenaar hield zich al eerder bezig met ‘controversiële’ producten. Hij zocht naar een manier om de stront die uit zijn poepmachine ‘Cloaca’ kwam in te pakken. Hierbij kwam hij er achter dat stront zich niet liet inblikken. Het blik knalt op termijn uit elkaar door het ontbindingsproces. Dat laat zich door inblikken niet stopzetten.

Een jaar of wat geleden zag ik in Museum Boerhave een prachtig object. Het was de op sterk water gezette tatoeage van een zeeman uit de negentiende eeuw. Een met waaierend indigoblauw getekend schip op een geprepareerd stuk mensenhuid. Ik zie die schoonheid daarvan wel. Maar de lelijkheid van de mens Delvoye overstemt de schoonheid van zijn varkens.