Opsporing, vernietiging en wiskunde
Utrechtse onderzoekers simuleerden in een virtueel ziekenhuis de effecten van de verschillende maatregelen tegen de gevreesde MRSA bacterie. Het wiskundige model voorspelt welke strategie het best is.
“MRSA bestrijding is een hot item in de Verenigde Staten. Daar lopen veel mensen met deze nare bacterie rond. Lang zag men er het probleem niet echt van in maar nu er mensen aan doodgaan is het een onderwerp.” Marc Bonten, internist-infectioloog, is een van de makers van een wiskundig model dat de verspreiding van MRSA, beter bekend als ‘de ziekenhuisbacterie’, in kaart brengt. Hij spreekt dit weekeinde op een Amerikaans congres van epidemiologen. “Ons model voorspelt hoe effectief anti-MRSA strategieën zijn,” zegt hij via de telefoon vanuit Chicago.
De MRSA bacteriën rukken op. Het aantal ziekten als gevolg van een MRSA infectie neemt toe, ook buiten het ziekenhuis. De gevreesde stafylokok is immuun voor methicilline. Vandaar zijn naam: Methicilline Resistent Staphylococcus Aureus. Methicilline is een antibioticum dat alleen uit de kast wordt getrokken bij hardnekkige bacteriële infecties. In de afgelopen jaren infecteerde de ziekenhuisbacterie langzaam maar zeker massaal de Nederlandse veestapel. Veertig procent van de varkens loopt ermee rond, maakte het RIVM vandaag (17-03-2006) bekend. Bovendien muteert de bacterie. Eind februari dit jaar dook in een Amerikaans ziekenhuis een bijzonder agressieve variant op. Deze vleesetende mutant nam genen over van een andere, veel onschuldiger huidbacterie.
Nederland is koploper als het gaat om indammen van de ziekenhuisbacterie. Bonten licht toe: “Al twintig jaar geleden voerden de Nederlandse ziekenhuizen een rigoureus protocol in om de invasie te dwarsbomen. Nu in de buitenlandse ziekenhuizen de bacterie hardnekkig aanwezig is, willen ze er vanaf. Maar je kunt niet van de een op de andere dag het Nederlandse protocol invoeren. Daar zijn niet genoeg ziekenhuisbedden voor en bovendien is dat erg kostbaar. Het is een enorm praktisch probleem.” Volgens Bonten is met een ‘light’ versie van het Nederlandse beleid de MRSA opmars te keren. “In zes jaar kan het voorkomen van MRSA worden teruggebracht naar het Nederlandse niveau. De verschillende middelen die ter beschikking staan zoals isolatie, snelle testen en actief onderzoek moeten dan stapsgewijs worden ingevoerd.”
In Nederland worden geïnfecteerde patiënten en risicolopers vijf dagen in isolatie verpleegd. Dat is namelijk hoe lang het duurt voordat microbiologisch onderzoek uitsluitsel geeft of je de bacterie bij je draagt, of niet. Risicolopers zijn bijvoorbeeld mensen die vanuit buitenlandse ziekenhuizen een Nederlands ziekenhuis in moeten. Mogelijke dragers worden actief opgespoord. Vijf dagen isolatie is niet alleen duur maar geeft ook veel ongemak voor de betrokken patiënten. Sinds kort is er een snellere test op de markt die de isolatietijd bekort tot een paar uur. Een nadeel van deze test is dat hij minder betrouwbaar is. Bonten: “Met ons model kun je uitrekenen hoe ongunstig dit is op langere termijn. Je kunt dit nadelige effect compenseren door bijvoorbeeld meer mensen te testen in de naaste omgeving van de besmette patiënt.”
De onderzoekers namen alle maatregelen tegen de verspreiding van de bacterie als losse onderdelen op in hun virtuele ziekenhuis. Zo kon de invloed van elke risicofactor op zich worden berekend. “Het mooie van dit wetenschappelijke model is dat het ook te gebruiken is bij besmettingen met andere ziekenhuisbacteriën. Je kunt effecten die je verwacht van maatregelen nu ook echt onderbouwen. En maatregelen die volgens het model minder belangrijk zijn kun je dan misschien achterwege laten”, voorziet Bonten.
M.C.J Bootsma, O. Diekmann en M.J.M. Bonten, “Controlling methicillin-resistant Staphylococcus aureus: Quantifying the effects of interventions and rapid diagnostic testing”, Proceedings of the National Academy of Sciences, 13 maart 2006.
Geschreven voor VPRO’s Noorderlicht.
Geef een reactie